Donssoorten
Een keuze maken met verstand
Het dekbed wordt gevuld met dons. Maar met welke dons? Het is mogelijk om wel 100 donsmengsels te maken. In werkelijk zijn er echter maar ongeveer 10 goed voor een perfect donsdekbed. Eend of gans, nieuw of gebruikt, halfdons, voldons, donzig, dons, puur dons? Voor een leek is het onbegonnen werk. Een donsdekbed beoordelen alleen op de prijs is dan meestal een miskoop.
Gelukkig hebben wij in Europa spelregels afgesproken voor fabrikanten die zich daaraan moeten voldoen. Helaas zijn er ondanks deze regels fabrikanten, ook in Nederland, die het niet zo nauwkeurig nemen. Gelukkig doorzie ik hun marketingtrucs, ga ik zelf bij fabrikanten langs en heb al diverse landen bezocht en boerderijen gecontroleerd. Dit o.a. in Tjechië, Hongarije, Oostenrijk en Polen.
Er zijn 2 soorten die als basis dienen. Eend en gans.
Eendendons welke gebruikt wordt is hoofdzakelijk afkomstig uit China, bijna 80% van al het dons. De overige 20% komt uit Europa, hoofdzakelijk uit Frankrijk. De Chinese dons is een bijproduct van de vleesverwerkende industrie. De levensomstandigheden van de eenden is slecht, in enkele weken gefokt voor consumptie. De Franse eenden hebben het iets minder slecht. In hokken worden ze dagelijks vetgemest om in korte tijd een vette lever te krijgen, bestemd voor de paté fabrikanten. Deze eenden worden vaak niet ouder dan enkele maanden.
Donsdekbedden gevuld met deze dons verkopen wij dus NIET!
Ganzendons daarentegen komt uit verschillende streken van het Noordelijk Halfrond. Zoals IJsland, Canada, Polen,Tjechië Oostenrijk en Duitsland. Kenmerkend voor deze streken is dat het waterrijk is en voldoende grasvlakten.
Het grote verschil tussen de dons van de eend en de gans is de donsvlok. Een schachtlose pluis die groter wordt naar mate de gans ouder wordt. Dons is net haar, het valt uit en groeit weer aan. Dons geeft echter geen warmte van zichzelf maar werkt als isolatiemateriaal. Dons van een gans is groter dan van een eend. Foto: links gans, rechts eend.
Des te groter de donsvlok, des te hoger de vulkracht. Dit wordt uitgedrukt in mm, maar de wereldstandaard is CUIN. Hoe hoger de CUIN waarde, des te meer isolatie en heb je minder nodig om een bepaalde waarde te bereiken. Goede dekbedden geven daarom altijd de CUIN waarde aan en zijn licht in gewicht.
Wij hebben standaard alleen donsdekbedden met minimaal 700 CUIN
Maar wat is het verschil tussen de ene ganzendons en de andere?
Ganzen zijn net als honden. Het zijn rassen met hun eigen naam. En elk ras leeft ergens anders onder andere omstandigheden. En elk ras heeft zijn eigen kenmerk, bijvoorbeeld in Hongarije (Balatonmeer) en Polen (Mazurië en Pommern) heb je ganzen met grote luchtige donsvlokken. In Tjechië (Pilsen) heb je donsvlokken die klein en zeer compact is, de zogenaamde Pilsner Bauernflaum.
Maar zo heb je ook de Siberische gans, feitelijk is het de sneeuwgans. Anders dan de naam doet vermoeden, leeft deze gans slechts 2 maanden (zomers) in het noordoosten van Siberië en de rest van het jaar in de V.S., Canada en soms zelfs in Nederland. Simpelweg omdat de rest van het jaar in Siberië te koud is, nagenoeg geen voedsel en water is. Maar het klinkt wel leuk (commercieel) "Siberische" dons. Niet dat het slecht is, maar ook niet superieur is. Gewoon normaal. Maar je kunt je wel afvragen waar een fabrikant mee bezig is als deze het dekbed alleen kan verkopen vanwege de term "Siberisch". Het is en blijft gewoon een ganzenras die overal voorkomt.
Uiteindelijk "Duitse" herders leven ook niet alleen in Duitsland of de St. Bernard of Berner Sennen honden leven ook niet alleen in Zwitserland.
En het prijsverschil?
De prijs van een donsdekbed wordt bepaald door de vulling die je er in stopt en de leefomstandigheden. En nu wordt het gecompliceerd!
De vulling is vaak een mengsel van dons en donsveertjes. Dons is duur, donsveertjes is goedkoop. Hoe hoger het aandeel dons is, des te duurder het dekbed. Maar ook lichter, gaat langer mee, hogere isolatiewaarde en valt soepeler om je lichaam heen en voorkomt koude plekken langs de zij.
De vulling wordt aangegeven in een percentage, bijvoorbeeld 70%, 90% of 100%. Maar... de vulling mag bestaan uit nieuwe of gebruikte dons (couchédons). Dit laatste kan jaren oud zijn en heeft totaal geen verkracht meer, maar toch kan het bijvoorbeeld 90% dons zijn.......
Wat ook invloed op de prijs van dons heeft, is de leefomstandigheden van de dieren. Alle ganzendons is afkomstig van de vleesindustrie. Echter de leefomstandigheden en de leeftijd bepalen de kwaliteit van de dons. Je hebt ganzen die massaal gefokt worden voor het vlees in hokken of in schuren op elkander gepropt. Geen zomers of winters meegemaakt waardoor de donsvlok onderontwikkeld blijft. Meestal worden deze ganzen een paar maanden oud. Ook dit verkopen wij NIET!
De laatste jaren zien wij gelukkig dat steeds meer boeren ganzen overdag vrij buiten laten lopen. 's Nachts binnen in ruime schuren, voldoende ruimte en voldoende voer en water. Overdag leven deze ganzen lekker buiten in de weide of lekker zwemmen in de meren. Deze ganzen kunnen jaren oud worden en de boeren verzamelen dan het dons wat los komt als de gans in de rui komt. Arbeidsintensief maar zorgt ervoor dat de ganzen mooie grote dichte vlokken maken, dit wordt ook wel scharreldons genoemd. En dit verkopen wij WEL!
Dan heb je nog dat de term "dons". Een dekbed is pas een donsdekbed als er minimaal 70% dons in zit. Dit is vast gelegd in Europese regelgeving, Nen-norm 12934. Er is een marge van max. 5% toegestaan. Ook is afgesproken dat altijd eerst het donspercentage en dan pas het veerpercentage genoemd wordt op een etiket. Zo is het "Oostenrijks" of "hoteldekbed" wat in Nederland gemaakt en verkocht wordt, bestaat uit 85% veren en 15% dons, is dus geen donsdekbed maar een schudbed. Tevens is het bij wet verboden om dit zo te vermelden op het etiket. Maar helaas is het toch gewoon te koop.
Wat betekent nu wat?
-
90% dons: een vulling van 90% waarbij niet bekend is of het nieuwe dons is, niet bekend of het gans of eend is en met hoeveel het bijgemengd is, waar komt het weg? Nagenoeg altijd zit hier slachtafval in.
-
90% ganzendons: vulling 90% van ganzen dons waarbij het aandeel gans minimaal 70% gans is. De overige 30% kan dus gewoon eend zijn. Herkomst en of het nieuw is, is onbekend. Vaak gebruikte of Franse dons.
-
90% zuivere ganzendons: vulling 90% van ganzen dons waarbij het aandeel gans minimaal 95% gans is. De overige 5% kan eend zijn. Herkomst en of het nieuw is, is onbekend. Vaak een mengsel van meerdere soorten door elkaar.
-
90% zuivere Europese ganzendons: vulling 90% van ganzen dons waarbij het aandeel gans minimaal 95% gans is. De overige 5% kan eend zijn. Herkomst is nu in ieder geval Europa maar kan dus bijvoorbeeld 50% Hongaars, 30% Frans en 20% Duits zijn.
-
100% zuivere nieuwe Poolse ganzendons: Vulling is 100%, dus niet gemengd. Het is nieuwe ongebruikte dons, waardoor vulkracht maximaal is. Land van herkomst is Polen.
-
Een fabrikant zal op een goed dekbed daarom altijd uitgebreid de informatie erop zetten.
Komt u er niet meer uit wat u moet nemen? Geen probleem. Wij hebben een selectie gemaakt met de beste donsdekbedden en hoofdkussens met ieders zijn eigen specifieke eigenschappen.
